معرفی کتاب «روانکاوی فرهنگ عامه»

کتاب روانکاوی فرهنگ عامه با عنوان فرعی نظم و ترتیب و نشاط اثری است از بری ریچاردز، ترجمه­ی حسین پاینده، این کتاب در سال ۱۳۸۸ توسط نشر ثالث چاپ شده است. 

این کتاب کاوشی روانکاوانه درباره­ی برخی از گیراترین و پر طرفدارترین جنبه های فرهنگ عامه است. تب تقریبا فراگیر فوتبال که در مواقع برگزاری مسابقات تیم­های ملی و بویژه در رقابت­های جام جهانی گهگاه باعث وقفه­ی کامل در روند امور زندگی و خیره شدن چشمان انبوه مردم از همه­ی گروه­های اجتماعی به صفحه­ی تلویزیون می­شود ، ولع خرید که گهگاه ابعادی جنون آسا به خود می­گیرد و آشکارا به میل مقاومت ناپذیر «خرید برای خرید» و نه خرید برای رفع نیاز تبدیل می­شود، میل شبه شهوانی و سرکوب ناشدنی به برخورداری از اتومبیل و در واقع برخورداری از آن جایگاه اجتماعی خاصی که هر اتومبیل معینی به دارنده­ی خود می­بخشد(جایگاهی که اهمیت آن را در جامعه­ی خود ما از آنجا می­توان به راحتی دریافت که سرنوشت بسیاری از وصلت­های خانوادگی امروز با معیار برخورداری یا عدم برخورداری از اتومبیلجدید رقم می­خورد) و تاثیر موسیقی پاپ و جاز در نسل جوان و شیفتگی وصف ناپذیر آنان به خوانندگان این موسیقی و ... همگی در کتاب حاضر از منظری روانکاوانه مورد بررسی قرار گرفته اند.

این کتاب از سه بخش تشکیل شده است که بخش اول به بحث نظری  در خصوص روش انجام دادن تحقیقات روانکاوانه درباره­ی فرهنگ عامه اختصاص دارد و برای کسانیکه مایل­اند این شیوه را در بررسی فرهنگ جامعه­ی خود اعمال کنند،می­تواند راهنما و معرف منابع موجود در این زمینه باشد.

بخش دوم به بررسی موردی که پیشتر در موردشان ذکر شد می­پردازد، نمونه­های تحلیلی روانکاوانه­ی فرهنگی در این بخش حکم الگو و سرمشق برای تامل و باریک اندیشی در آن، جلوه­هایی از فرهنگ را دارد که چه بسا در بدو امر کم اهمیت تر از موضوعات اساسی فرهنگ به نظر می­آیند.

سرانجام بخش سوم کتاب که به موضوع اخلاق و فروپاشی قید و بندهای اخلاقی در حوزه­ی پسامدرن می­پردازد. وضعیت خانواده، مشارکت در امور خیریه با حمایت مالی مستمندان و... از جمله موضوعاتی هستند که نویسنده با بررسی آنها می­کوشد آن دیدگاهی را که قائل به بیمار بودن جامعه­ی معاصر و اضمحلال تمام عیار التزام­های اخلاقی انسان زمانه­ی ما است را ردکند.