نوشته ی زیر شرحی است مختصر از وضعیت ایران در دوران صفویه – قاجاریه و همچنین مشروطیت
زمانیکه با خود می اندیشیم که چرا غرب پیش رفت و شرق عقب ماند علت را ناشی از مداخله ی غرب در امور کشورمان می دا نیم . لذا اساس نظریه ی وابستگی که حول دو محور مرکز وپیرامون است تا حدودی چنین می پندارد که عامل عقب ماندگی پیرامون ناشی از استثمار و استعمار مرکز است. غافل از اینکه به عوامل و ریشه های درونی عقب ماندگی خود چنداد توجهی داشته باشیم.
از طرفی می توان وضعیت ایران را در رابطه با نظام جهانی و نتایج حاصل از آن را مورد بررسی قرار داد.
در ابتدا خلاصه ای از هریک از سلسله ها مطرح می کنیم..
سلسله طویل العمر صفوی ابتدا توسط شیخ صفی الدین اردبیلی در شهر اردبیل پایه گذاشته شد. هوادارنش از میان قبایل ترکمان ساکن فلات آناتولی بودند.در سلسله ی صفویه قزلباشها اهمیت فوق العاده ای داشتند.بخصوص در زمان شیخ جنید و فرزندش شیخ حیدر. او قبایل را به دو دسته ی قرا قویونلو ها وآاق قویونلوها تقسیم می کند حکومت همینطور دست به دست از شاه تهماسب به فرزندش شاه اسماعیل می رسد که سیاست خارجیش تدافعی بود.پایتخت را از تبریز به قزوین منتقل کرد تا از هجوم دو لت عثمانی دور باشد. بالاخره نوبت به شاه عباس قدرتمند رسید. او ابتدا اختلافات داخلی و خارجی را حل کردو میان قزلباشها وفارسها موازنه ایجاد کرد ،پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد لذا از این طریق تماسها و ارتباطات سیاسی و بازر گانی با اروپا در زمان حکومت شاه عباس بیشتر شد و به راحتی با کشور های اروپایی رابطه ی بازر گانی و تجاری داشت. از طرفی مذهب شیعه را در ایران رسمی کرد در این زمان دولت صفوی را سه نهاد تشکیل می داد 1دستگاه دیوان مرکزی 2 حکومت ایالتها 3 ارتش
تراز خالص درآمد و هزینه سالانه مثبت و برابر 160هزار تومان بود که معادل 500 هزار پوند استرلینگ در سده ی هفدهم می شده است.
از مهمترین عواملی که در هریک از دوران به وضوح به چشم می خورد نقش مربوط به زنان در امر اقتصاد کشور است . زنان بی حجاب و بیشتر به تهیه ی غذا و بافندگی می پرداختند . در زمان شاه عباس سه بخش دهقانی – شهری و عشایری هم شکل گرفت.در بخش شهری می توان بیش از 30 کارگاه بزرگ تولیدی سلطنتی را نام برد. در زمان او سعی میشد تا دین و سیاست را از هم جدا نگه دارند . از طرفی بیدادگری حق مطلق پادشاهان بود. هر چند از سده ی 16تا 18کشمکش های درون گروهی و نفوذ حرمسرا ها بخصوص در چهار شاه اخر صفوی افزایش یافت این عوامل به عمراه سنگینی مالیات و بحران اقتصادی تورم و کسری تراز بازرگانی عوامل سقوط این دوران زا فراهم نمود.
مقدمه
تغییر اجتماعی در زندگی انسانها موضوع جدیدی نیست چیزی که جدید است عمومیت یافتن تغییرات است و اینکه یک نسل دانش جدید ما در مورد دنیای طبیعی، همه دانش طبیعی گذشته را دربر می گیرد، واژگون می سازد و تکامل می بخشد. بسیاری از مشکلات ، از دگرگونی و رشد فهم ، مهارت و قدرت ما سرچشمه می گیرد، اینها تغییراتی هستند که می توانند انسان را از گذشته بیهوده رها سازند و در عین حال ما را در رنجی عمیق فروبرند و از اینجاست که انسان مجبور به نوعی برنامه ریزی در خصوص تغییرات اجتماعی است. تلاش های نوع انسان برای رفع مشکلات و بهبود وضعیت خویش و حذف موانع در محیط فیزیکی و اجتماعی خود نوعی از این تغییرات است. این تغییر اجتماعی یک مفهوم اغفال کننده است. از سویی قابل اجبار است و از سوی دیگر به علم و اراده افراد بستگی دارد، از یک سو آن را با اشتیاق می پذیریم و از سوی دیگر به شدت با آن مقابله می کنیم. از سویی پیرو نیاز برای تغییر، حرکات اجتماعی، فعالیت های سیاسی، خط مشی های بازرگانی ترتیب می دهیم و از سوی دیگر به سختی در می یابیم که آنها چطور تحمل می کنند. این تناقضات آشکار ممکن است قسمتی از افزایش توجه به تغییر را توجیه کند. فرهنگ ها چگونه گسترش می یابند؟ آیا می توان الگوها و راهبردهایی برای ایجاد تغییرات طراحی کرد؟ اینکه افراد و گروه ها چگونه آگاهانه تغییر ایجاد می کنند؟ این سوالات که ذهن محققان را در زمینه های متعدد پر کرده است همگی حول موضوع محوری تغییر در سیستم های پویا می گردند و در این میان سعی داریم بدانیم که تغییرات اجتماعی چرا و چگونه اتفاق می افتد؟